Promdi: Lakbay-kaluluwa

Bilang isang mamamahayag, naging tradisyon na ng Promdi bawat taon ang pagsasagawa ng “lakbay-kaluluwa.”

Ooops, buhay pa po ang Promdi, hindi lumalayo ang aking kaluluwa sa aking katawan.

***

Ang tinutukoy kong lakbay-kaluluwa ay ang pagtungo sa ibat-ibang sementeryo bawat taon.

Bahagi po kasi ng news coverage. Kaya, cover dito, cover doon.(Hindi po TNT o tago-ng-tago.)

***

Layunin po ng news coverage na iyan ay maipakita ang kalagayan ng mga paghahanda sa mga sementeryo kung panahon ng undas.

Maging ang mga kasalukuyan at mga nagdaang gawi o pamamaraan ng mga Bulakenyo sa paggunita ng undas.

***

Ito ay sa paghahangad na mailarawan at maipaunawa na ang undas para sa mga Pilipino ay konektado sa pamilya.

Sa mga Pilipino po kasi, ang undas ay nagsisilbing “reunion.”

***

Pero sa tradisyon ng Simbahang Katoliko, ang undas o Araw ng mga Santo (All Saints Day) ay isa sa pinakabanal na araw.

 

Sa araw pong iyan ginugunita ng simbahan ang lahat ng pumanaw na santo o mabuting kristiyano.

***

Kung mapapansin ninyo, ang bawat araw sa kalendaryo ay may katumbas na araw ng piyesta o paggunita sa isang yumaong santo.

Kaya po noong mga nagdaang panahon, kapag walang maisip na pangalan ang magulang sa bagong silang sa sanggol ay sa kalendaryo sila kumukuha ng araw.

***

Tulad po ng Promdi, ang pangalan kop o ay hango kay San Bernardino na ang piyesta at ipinagdiriwang kapag Mayo 20.

Iyon po ang kaarawan ng ikatlong anak ng amang at inang ko.

***

Kaya po noong araw, kapag wala sa kalendaryo ang pangalan mo, sasabihin sa iyo, hindi ka pa nabibinyagan.

Pero ngayon, hindi na sa kalendaryo ibinabatay ang pangalan ng mga sanggol.

***

Balikan natin ang aking paglalakbay kaluluwa. Kung saan-saang pong libingan ngapupunta ang Promdi.

Siyempre, kasama na diyan ang pagmamasid at pagkuha ng larawan.

***

Ilan sa mga kapansin-pansing pagbabago sa mga nagdaang taon ay ang mga kulayng pintura sa mga nitso.

Dati ay kulay puti lang o kaya abuhin dahil kalburo ang ginagamit.

***

Ngayon ay iba na.  Rainbow colors na ang gamit na pintura s amga nitso.

May pula, asul, berde, dilaw, orange,itim, ube,  at iba pang nagpapatingkarang kulay. Parang color coding.

***

Kapansin pansin din ang pagkawala ng mga rehas na bakal sa mga puntod.

“Kinakahoy” daw kasi at ibinibenta sa magbabakal.

***

Sa mga bayan sa coastal area ng Bulacan, marami naman angmga underwater tombs.

Ito ay dahil sa hightide o tubig ulan na hindi makalabas ng sementeryo dahil walang padaluyan ng tubig o kanal palabas.

***

Sa mga pampublikong libingan, hindi maitatanggi ang kawalang kaayusan.

Ito ay dahil sa sali-saliwa ang hanay ng nitso. May magkaharap, may nakatagilid at nakatalikod. Pati mga pasilyo ay mayroon ding mga nakasingit.

***

Siyempre, tiyak na napapansin din ninyo ang sanitasyon sa loob ng mga pampublikong libingan, lalo na kung kayo ang naglinis ng puntod ng ingyong mahal sa buhay.

Kung minsan ay ginagamit na palikuran ng mga nakatira sa gilid ng libingan ang mga puntod.

***

Kapansin-pansin din ang agawat ng mahihirap at mayayamang pamilya sa kalagayan ng puntod ng kanilang mahal sa buhay na pumanaw.

Yung sa mayayaman, parang bahay, may bubong pa. Yung sa mahihirap, nanduon sa isang sulok.

***

Maging sa mga kandilang gamit, mapapansin mo ang mayaman at mahirap. Ang iba naman ay praktikal lang.

Payat  ang kandilang itinulos dahil sandal lang sila, yung iba ay mataba na nasa bote dahil gagamitin sa bahay kapag brownout.

***

Parang wala na rin yung mga kandilang may disenyong dragon sa gilid.

Pero dumarami naman ngayon ang mga kandilang ibat-iba ang kulay; at hindi pa rin nawawala ang mga batang nag-uunahan sa pagiipon ng tulo at naupos na kandila para gamiting floorwax sa paaralan o kaya ay ibenta sa nagreresiklo ng kandila.  (Dino Balabo)